Hiç aldığınız her nefes için savaşmanız gerektiğini hissettiniz mi? Havadaki tahriş edici maddeler, astımı olan kişiler için her gün uğraşmak zor olabilir ve bu da yaşam kalitelerini düşürebilir.
Polenden evcil hayvan kepeğine kadar bu küçük parçacıklar astımı olan kişilerin nefes almasını zorlaştırabilir.
Ama endişelenme, bir çıkış yolu var! Evlerinin içindeki havanın kalitesini artırmak ve havadaki tahriş edici maddelerden kurtulmak isteyen kişiler genellikle hava temizleyicileri kullanırlar.
Bu yazıda havadaki tahriş edici maddelerden ve hava temizleyicilerin nefes almanızı nasıl kolaylaştırabileceğinden bahsedeceğim.
Arkanıza yaslanın, derin bir nefes alın ve başlayalım!
Havadaki Tahriş Ediciler ve Hava Temizleyiciler
Havadaki Tahriş Edici Türleri
Soluduğumuz havada tahriş edici maddeler vardır ve bazı işler insanları akciğerleri tahriş edebilecek maddelerle temas ettirebilir.
Havadaki ince parçacıklara "parçacıklı madde" denir ve bunlar kül, kurum, toz, toprak veya kir gibi farklı şeylerden oluşabilir.
Bunun gibi ince parçacıklar akciğerleri rahatsız edebilir ve kolayca solunabilir.
Hava kirliliğinin içerisinde solunum sistemine zararlı maddeler de bulunmaktadır.
Belirli kirleticilere maruz kalmak, kişinin hava yollarındaki astarı ve alıcıları kırmızı ve tahriş edici hale getirdikleri için astım krizlerine neden olabilir.
Akciğer tahriş edici maddeler, solunum sisteminde iltihaplanmaya veya diğer kötü etkilere neden olarak nefes almayı zorlaştırabilir ve diğer semptomların yanı sıra öksürüğe ve hırıltıya neden olabilir.
Sinüs iltihabı olan sinüzite havadaki tahriş edici maddeler de neden olabilir.
Havadaki tahriş edici maddelerin neden olduğu sinüzit, genellikle iş yerinde meydana gelen ve havadaki küçük parçacıklar olan tahriş edici toz ve kimyasal buharların neden olabileceği bir sinüzit türüdür.
Havadaki tahriş edici maddeleri soluduğunuzda, burnunuzdaki, sinüslerdeki ve boğazınızdaki mukoza zarlarını tahriş edebilirler.
Bu iltihaplanmaya neden olabilir.
Havadaki Tahriş Edicilerin Solunum Sistemi Üzerindeki Etkileri
Havadaki tahriş edici maddeler hırıltılı solunum, nefes darlığı, göğüste sıkışma ve sürekli öksürük gibi astım semptomlarına neden olabilir.
Havadaki tahriş edici maddeler, alerjenlerden farklıdır çünkü bağışıklık sisteminin tepki vermesine neden olmazlar.
Bunun yerine, zaten iltihaplı olan hava yollarını tahriş ederler.
Havadaki duman ve toz 0,01 m ila 0,001 m kadar küçük olabilir, bu da astımı olan kişilerin bunlardan uzak durmasını zorlaştırır.
Amfizem nefes almayı zorlaştıran bir akciğer hastalığıdır.
Ana neden, tütün dumanı, esrar dumanı, hava kirliliği, kimyasal dumanlar ve toz gibi havadaki tahriş edici maddelere uzun süre maruz kalmaktır.
Amfizem ayrıca işyerinde duman veya tozun solunmasından da kaynaklanabilir.
Kendinizi Havadaki Tahriş Edicilerden Koruma
Evinizde, iş yerinizde ve diğer yerlerde hangi astım tetikleyicilerinin olduğunu biliyorsanız, bunlardan kaçınmanın yollarını bulabilir ve solunum problemleri yaşama riskinizi azaltabilirsiniz.
İnsanlar TV, radyo, internet ve gazetelerdeki günlük hava kirliliği tahminlerini kontrol ederek kendilerini ve ailelerini yüksek partikül kirliliği seviyelerinden koruyabilirler.
Kirlilik seviyeleri yüksek olduğunda, astımı olan kişilerin astım yönetim planlarını dikkatle takip etmeleri önemlidir.
Havadaki şeylerden hastalanmaktan kaçınmanın bazı yolları şunlardır:
- Bir hava temizleyici kullanın: Bir hava temizleyici, havadaki tahriş edici maddelerin evinizden veya ofisinizden çıkarılmasına yardımcı olabilir. 0,3 mikron kadar küçük parçacıkları yakalayabilen HEPA filtreli bir hava temizleyici arayın.
- Evinizi temiz tutun: Tozu ve diğer tahriş edici maddeleri gidermek için evinizi düzenli olarak temizleyin. Tozu ve diğer parçacıkları yakalamak için HEPA filtreli bir elektrikli süpürge kullanın.
- Sigara içmekten kaçının: Sigara içiyorsanız bırakın. Sigara içmiyorsanız, ikinci el dumana maruz kalmaktan kaçının.
- Maske takın: Havada tahriş edici maddeler bulunan bir ortamda çalışıyorsanız, ciğerlerinizi korumak için bir maske takın.
- Hava kalitesini kontrol edin: Bölgenizdeki hava kalitesini kontrol edin ve kirlilik seviyelerinin yüksek olduğu günlerde dışarı çıkmaktan kaçının.
Havadaki tahriş edici maddeler, iltihaplanmaya ve diğer kötü şeylerin olmasına neden olarak solunum sisteminize zarar verebilir.
Riskleri bilirseniz ve kendinizi korumak için adımlar atarsanız, solunum problemleri yaşama şansınızı azaltabilirsiniz.
Kendinizi havadaki tahriş edici maddelerden korumak için hava temizleyici kullanın, evinizi temiz tutun, sigara içmeyin, maske takın ve hava kalitesini kontrol edin.
Havadaki Tahriş Edici Maddelerin ve Hava Temizleyicilerin Kaynakları
Havadaki Tahriş Ediciler: Kaynaklar ve Sağlık Riskleri
Havadaki tahriş edici maddeler hem içeriden hem de dışarıdan gelebilir.
Evdeki tahriş edici maddeler arasında belirli kimyasallar içeren temizlik ürünleri, toz akarları, ikinci el duman ve küfler, polenler, bakteriler, hayvan yemi ve yatak örtüsü parçacıkları gibi organik tozlar yer alabilir.
Dumanlar, buharlar ve gazlar da işyerinde tahriş edici olabilir.
Bunlar böcek ilaçlarından veya boya veya temizlik ürünleri gibi kimyasal ürünlerden gelebilir.
Dışarıda sizi rahatsız edebilecek şeylerden bazıları hava durumu, hava kirliliği, polenler ve inşaat ve yıkım alanlarından çıkan ince tozlar.
PM2.5 parçacıkları olarak da adlandırılan ince parçacıklı madde, akciğer dokusunda sıkışıp astım, bronşit ve amfizem gibi hastalıklara neden olabilecek kadar küçüktür.
PM2.5 parçacıkları, evcil hayvan kepeği, toz akarları, bakteriler ve inşaat alanlarından ve yıkımlardan gelen toz gibi şeylerden gelebilir.
EPA, insanların sağlığını ve/veya çevreyi nasıl etkilediklerine bağlı olarak onlar için sınırlar belirlediği için altı kirleticiyi "kriter hava kirleticileri" olarak adlandırmıştır.
Karbon monoksit, kurşun, azot oksitler, yer seviyesinde ozon, parçacık kirliliği ("parçacıklı madde" olarak da adlandırılır) ve kükürt oksitler altı kirleticidir.
Hava Temizleyiciler: Nasıl Çalışırlar ve Faydaları
Hava temizleyicileri, soluduğumuz havayı alerjenlerden ve diğer kirleticilerden temizleyerek havadaki tahriş edici maddelere yardımcı olabilir.
Hava temizleyiciler, odadan havayı emerek ve havadaki tahriş edici maddelerin bir filtrede tutulduğu ve temiz havanın odaya geri gönderildiği bir veya daha fazla filtreleme aşamasından geçirerek çalışır.
En iyi hava temizleyicileri birden fazla filtreye sahiptir ve 0,3 m kadar küçük partiküllerden kurtulabilir.
Genellikle bir HEPA filtreye ve kömürle etkinleşen bir filtreye sahiptirler.
Polen, evcil hayvan tüyü ve toz gibi alerjenler hava temizleyicileri tarafından yakalanabilir.
Alerjenler alerjiye neden olduğundan, alerjik solunum yolu hastalığı olan kişiler için çevreyi iyileştirmenin bir parçası olarak genellikle hava temizleyicileri önerilir.
Birleşik Krallık'taki Midlands Alerji Servisi'nden bir hemşire danışmanı, bu alerjen partiküllerinden bazılarının hava temizleyicileri tarafından yakalanabileceğini söyledi.
Hava temizleyicileri, havadaki bu tahriş edici maddeleri ortadan kaldırarak hapşırma, burun akıntısı ve kaşıntılı gözler gibi alerji semptomlarına yardımcı olabilir.
Hava Temizleyiciler ve COVID-19
Hava temizleyicilerin COVID-19'a karşı korunmanın tek yolu olmadığını unutmamak önemlidir. Bununla birlikte, doğru kullanıldıklarında, bir evde veya küçük bir alanda virüsler gibi havadaki kirleticilerin azaltılmasına yardımcı olabilirler. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri tarafından önerilen diğer en iyi uygulamalarla birleştirildiğinde, hava temizleyici kullanmak kendinizi ve ailenizi koruma planının bir parçası olabilir.
Havadaki tahriş edici maddeler alerjilere ve akciğer hastalıklarına neden olabilir.
Hava temizleyicileri, havadaki alerjenlerden ve diğer kirleticilerden kurtularak bu semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.
Hava temizleyiciler, COVID-19'a karşı korunmanın tek yolu olmasa da doğru kullanıldıklarında havadaki kirleticilerin azaltılmasına yardımcı olabilirler.
Hava Temizleyicilerde HEPA Filtreler
Havadaki Tahriş Edici Maddeleri ve HEPA Filtrelerinin Faydalarını Anlamak
Havadaki tahriş edici maddeler havada yüzen ve solunum problemlerine, alerjilere ve diğer sağlık sorunlarına neden olabilen parçacıklardır.
Bu tahriş edici maddelerden bazıları toz, polen, küf, bakteri, virüs ve dumandır.
Havadaki bu tahriş edici maddeleri azaltmanın yolları vardır ve en iyilerinden biri HEPA filtreleri kullanmaktır.
HEPA Filtre nedir?
HEPA, "yüksek verimli partikül hava" anlamına gelir ve HEPA filtresi, havadaki 0,3 mikron veya daha büyük partiküllerin en az %99,97'sinden kurtulabilen bir hava filtresi türüdür.
HEPA filtreler, plastik (PP+PET) veya cam elyafından yapılır.
Polen, virüs, bakteri, küf ve PM2.5 gibi şeyleri yakalayabilen rastgele dizilmiş liflerden oluşan bir mattan oluşurlar.
HEPA Filtreleri Nasıl Çalışır?
HEPA filtreleri üç şekilde çalışır: difüzyonla, parçacıkları yakalayarak ve onları birbirine sıkıştırarak.
0,1 mikrondan küçük gaz molekülleri birbirine çarptığında yavaşlar ve filtreden geçmeleri daha uzun sürer.
Buna difüzyon denir.
Yakalama, havadaki parçacıklar bir fibere yapıştığında gerçekleşir.
Darbe, daha büyük hava parçacıklarının doğrudan liflerin içine sıkışmasıdır.
HEPA Filtrelerin Faydaları Nelerdir?
HEPA filtreler sağlığınız için normal filtrelerden çok daha iyidir çünkü küf sporlarını, bakterileri ve hatta bazı virüsleri durdurabilirler.
Alerjenlerden ve mikroplardan kurtularak havayı temizlemeye ve daha iyi hale getirmeye yardımcı olurlar.
Birçok hastalıkla bağlantılı olan ve alerjileri kötüleştirebilen virüslerin, alerjenlerin ve PM2.5'in çoğu HEPA filtre ile havadan alınabilir.
HEPA filtreleri ayrıca havadaki duman parçacıklarından ve diğer kirleticilerden kurtulabilir ve bu da nefes almakta güçlük çeken insanlara yardımcı olabilir.
Evcil hayvan alerjenleri ve tüyleri mobilya ve halılarda kalarak içerideki havayı kirletebilir ve alerjisi olan kişileri hasta edebilir.
Bu alerjenler, içerideki hava kalitesini iyileştirebilen HEPA filtreleri tarafından yakalanabilir.
Elektrikli süpürgelerde HEPA filtreleri kullanmak, süpürürken odaya geri atılan toz miktarını ve küçük toz akarlarını azaltmaya da yardımcı olabilir.
HEPA Filtrelerini Nerede Bulabilirsiniz?
Çoğu hava temizleyici, elektrikli süpürge ve HVAC sisteminde HEPA filtreleri bulunur.
Bir hava temizleyici seçerken, filtrenin ne kadar hava temizleyebileceğini bilmek ve kullanılacağı odaya göre yeterince büyük olanı satın almak önemlidir.
HEPA filtrelerini çoğu ev geliştirme mağazasından ve internetten satın alabilirsiniz.
HEPA hava temizleyicileri daha az enerji kullanır, ancak filtrelerden en iyi şekilde yararlanmak için filtreleri her üç ayda bir değiştirmelisiniz.
Havadaki tahriş edici maddeler, HEPA filtrelerin yardımıyla havada azaltılabilir.
Havadaki alerjileri kötüleştirebilen virüslerin, alerjenlerin ve PM2.5'in çoğundan kurtulabilirler.
Çoğu hava temizleyici, elektrikli süpürge ve HVAC sisteminde HEPA filtreleri bulunur.
Filtrenin iyi çalıştığından emin olmak için üreticinin bakım ve değiştirme talimatlarına uyulması önemlidir.
HEPA filtreleri kullanarak, içerideki havanın kalitesini artırabilir ve nefes alma sorunları veya alerji yaşama olasılığınızı azaltabilirsiniz.
Hava Temizleyicilerde HEPA Filtrelerin Bakımı
HEPA Filtreleri ve Ömürleri
HEPA filtreler, hava temizleyicilerde toz, polen ve evcil hayvan tüyü gibi küçük parçacıkları yakalamak için kullanılan yaygın bir hava filtresi türüdür.
Bu filtreler, sıkıca sarılmış ve birbirine örülmüş fiberglas şeritlerden yapılmıştır.
Bu, en küçük parçacıkların bile geçemeyeceği bir labirent oluşturur.
Çevre Koruma Ajansı (EPA), HEPA filtrelerinin havadaki en az 0,3 mikron büyüklüğündeki tüm parçacıkların en az %99,97'sinden kurtulabilmesi gerektiğini söylüyor.
Bir HEPA filtresinin kullanım ömrü, filtre tipine, hava kalitesine ve ortama bağlıdır.
Genel bir kural olarak değiştirilebilen HEPA filtreler 6 ila 12 ayda bir değiştirilmelidir.
Ancak bazı HEPA filtreleri o kadar güçlüdür ki, bir yıla kadar değiştirilmeleri gerekmez.
Filtreyi üreticinin size söylediği şekilde değiştirmeniz önemlidir.
Örneğin Akıllı Hava Filtreleri, Sqair HEPA filtresinin her 1400 saatte bir değiştirilmesi gerektiğini söylüyor; bu, Sqair günde 8 saat yüksekte çalışıyorsa yaklaşık 6 aydır.
Karbon Ön Filtreler ve Kalıcı Filtreler
Hava temizleyiciler, her 3 ayda bir değiştirilmesi gereken HEPA filtrelere ve karbon ön filtrelere sahip olabilir.
Hava HEPA filtreye ulaşmadan önce bu ön filtreler daha büyük partikülleri ve kokuları gidermek için yapılır.
Kalıcı filtrelerin değiştirilmesi gerekmez, ancak biriken tozlardan kurtulmak için sık sık temizlenmeleri gerekir.
Düzenli Filtre Değişiminin Önemi
Hava temizleyici filtrelerinin sık sık değiştirilmesi gerekir çünkü zamanla filtreye takılan parçacıklar birikebilir ve hava temizleyiciyi daha az etkili hale getirebilir.
HEPA filtreler, en küçük parçacıkların %99,97'sini yakalayabildikleri için piyasadaki en iyi hava filtrelerinden bazılarıdır.
Ancak filtre sık sık değiştirilmez veya temizlenmezse tıkanabilir ve havadaki tahriş edici maddeleri temizlemede daha az başarılı olabilir.
HEPA Filtrelerinin Sınırlamaları
HEPA filtreleri evcil hayvan kepeği, küf sporları, polen ve tütün dumanı gibi havadaki birçok tahriş edici maddeden kurtulabilse de, her şeyden kurtulamazlar.
Dolayısıyla karbon monoksit gibi gazlardan veya kokulardan kurtulamazlar.
Ayrıca, HEPA filtreleri kilim, yatak takımı ve perdelerdekiler gibi havada olmayan alerjenlerden ve tahriş edici maddelerden kurtulamaz.
Bu nedenle, bu yerleri temiz tutmak ve mümkünse sorunlara neden olan alerjenlerden ve tahriş edici maddelerden kurtulmak önemlidir.
HEPA filtreleri, havadaki birçok tahriş edici maddeden kurtulmak için iyi çalışır, ancak her derde deva değildir.
Alerjenleri ve tahriş edici maddeleri azaltmak için, alanları temiz tutmak ve hava temizleyici filtrelerini düzenli olarak değiştirmek veya temizlemek önemlidir.
İnsanlar, HEPA filtrelerin neler yapamayacağını bilerek ve ortamdaki tahriş edici maddelerin sayısını azaltmak için adımlar atarak evlerinin içindeki havanın kalitesini iyileştirebilir ve solunum sorunları riskini azaltabilir.
Havadaki Tahriş Edici Maddelere Maruz Kalmayı Azaltmaya Yönelik Diğer Filtreler ve Yöntemler
Hava Temizleyicilerde Kullanılan Filtre Çeşitleri
Yüksek Verimli Partikül Hava (HEPA) filtreleri, hava temizleyicilerinde kullanılan en yaygın filtre türüdür.
Hem EPA hem de Amerikan Akciğer Derneği, HEPA filtrelerinin iyi bir fikir olduğunu söylüyor.
Polen, küf veya toz gibi küçük parçacıkları yakalamak için harikadırlar, bu nedenle alerjisi veya astımı olan kişiler onları sever.
Bazı hava temizleyicilerinde gazları, uçucu organik bileşikleri (VOC'ler) ve koku bileşiklerini yakalayan aktif karbon veya kömürden yapılmış ekstra filtreler bulunur.
Bazı hava temizleyicilerinde HEPA filtreler ve ayrıca yıkanıp tekrar kullanılabilen filtreler bulunur.
Bu yıkanabilir filtreler aynı zamanda HEPA filtrelerdir ve birçok farklı türde hava temizleyicide bulunur.
Honeywell, Blueair ve Austin Air, temizlenebilen filtreli hava temizleyicileri yapan markalardır.
Filtreli hava temizleyicileri, havadaki kirleticileri yakalar ve bir filtre kartuşunda tutarken, elektrostatik hava temizleyicileri yüklü parçacıklar oluşturur ve ardından bu yükü, parçacığı filtreye çekmek ve hapsetmek için kullanır.
Bir hava temizleyici satın alırken, hangi tür filtrenin sizin için en iyi şekilde çalışacağını düşünmelisiniz.
Havadaki Tahriş Edici Maddelere Maruz Kalmayı En Aza İndirmenin Diğer Yolları
HEPA filtreli hava temizleyicileri, havadaki tahriş edici maddelere maruz kalmanızı azaltmanın iyi bir yoludur, ancak aynı şeyi yapmanın başka yolları da vardır.
İşte bazı ipuçları:
- Evi düzenli olarak temizleyin ve tozunu alın
- Evcil hayvanları yatak takımlarından ve yumuşak mobilyalardan uzak tutun
- Nevresimleri her hafta sıcak suda yıkayın
- Banyo gibi alanlarda küf oluşumunu önlemek için bir klima kullanın ve nemli alanları düzenli olarak temizleyin.
- Diğer alanları düzenli olarak temizleyin ve eviniz tozlanırsa kendinizi korumak için bir maske takın.
- Polen gibi dış ortam alerjenlerine maruz kalmamak için kapı ve pencereleri kapalı tutun.
- Duvardan duvara halı ve ağır perdelerden kaçının
- Doldurulmuş oyuncakları, kilimleri ve yatak takımlarını düzenli olarak yıkayın
- Yastık ve şiltelerde plastik veya alerjene dayanıklı kılıflar kullanın
- Yapışmaz kaplamalı tavalar yerine paslanmaz çelik ve dökme demir tavalarla pişirin
- Pişirme sırasında havadaki partikülleri azaltmak için pişirme sırasında set üstü fan kullanın
- Sentetik hava spreylerinden kaçının ve bunun yerine uçucu yağlar kullanın
- Akciğerler için önemli ölçüde tahriş edici olabilecek ticari temizleyiciler yerine sirke, su ve kabartma tozu içeren ev yapımı temizlik solüsyonlarını kullanın.
HEPA filtreli hava temizleyicileri, havadaki tahriş edici maddelere maruz kalmayı azaltmanın iyi bir yoludur.
Ancak, sık sık temizlik yapmak, çevredeki alerjenlerden kaçınmak ve toksik olmayan temizlik ürünleri kullanmak gibi akciğer tahriş edici maddelerden kaçınmanın başka yollarını düşünmek önemlidir.
Bu adımları uygulayarak içerideki havanın kalitesini iyileştirebilir ve alerji veya astıma yakalanma olasılığınızı azaltabilirsiniz.
Çözüm
Sonuç olarak, havadaki tahriş edici maddeler astım ve diğer akciğer hastalıklarının önemli bir nedeni olabilir.
Bu tahriş edici maddelerden kaçınmanın birçok yolu olsa da, bir hava temizleyici satın almak büyük bir fark yaratabilir.
Sadece havadaki zararlı parçacıkların uzaklaştırılmasına yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda astımı olan insanlara gönül rahatlığı da verebilir.
Ancak bir hava temizleyicinin mucizevi bir tedavi olmadığını akılda tutmak önemlidir.
Yine de, tahriş edici maddelere maruz kalmayı azaltmak için polen sayısı yüksek olduğunda pencereleri kapalı tutmak ve sigara içmemek veya içen insanların yanında olmamak gibi başka adımlar atmak önemlidir.
Sonunda, bir hava temizleyici satın almak isteyip istemediğine karar vermek her kişiye kalmıştır.
Ancak astımı veya diğer akciğer sorunları olan kişiler, bunu hava kalitesini iyileştirmenin ve semptomlarını azaltmanın bir yolu olarak düşünmek isteyebilir.
Halihazırda bir hava temizleyiciniz varsa veya almayı düşünüyorsanız, astım ve diğer akciğer rahatsızlıklarını yönetme söz konusu olduğunda bunun yapbozun yalnızca bir parçası olduğunu unutmayın.
Sağlığınıza bir bütün olarak bakarak kendinizi daha iyi hissedebilir, daha mutlu ve sağlıklı bir hayat yaşayabilirsiniz.
Bağlantılar ve referanslar
- Amerikan Astım Vakfı web sitesinde "Hava Kirliliği ve Astım"
- Medical News Today'de "Yaygın akciğer tahriş edici maddelere örnekler ve bunlardan nasıl kaçınılacağı"
Konuyla ilgili yazım:
Astım Tedavisi: Hava Temizleyiciler 101